Bunu daha önce düşündüğünüzden eminim. Dipsiz bir çukura düşerseniz eğer, gerçekleşecek olan nedir? Öncelikle dipsiz kuyu(çukur) ile neyi kastediyoruz. Elbette sonsuz bir aşağı doğru hareket potansiyeli algısından. Algı, çünkü aşağı ve yukarı geometrik yön tayin eder ve yönler de fizikte sadece insani kavrayışı kolaylaştırmak için doğrultu kavramına eklenmiştir. Dipsiz kuyumuzu Dünya üzerinde yaşadığımız için ona … Continue reading
Son derece sınırlı bir mekânda, aynı zamanda şaşırtıcı ölçüde geniş bir uzayda yaşıyor ve bu açıdan o hem bir Zen paradoksunun hem de kuantum mekaniğini kuşatan paradoksları sergilemektedir. Stephen Hawking’in geçmişini araştırırken onun fiziksel durumunun ne benim onun hakkındaki izlenimimi ne de Einstein’den bu yana fizikteki en büyük zekâ olarak değerlendirilen bir adama ilişkin okuyucunun … Continue reading
“İnsan iradesinin özgürlüğünden bahsedildiğinde insanların neyi kastettiğini gerçekten de bilmiyorum” demişti Einstein. “Pipomu yakmak istediğimde bunu hissediyorum ve yapıyorum da. Ama bunu nasıl aklın özgürlüğüyle bağlantılandırabilirim? Benim bu pipomu yakma istencimin arkasında ne yatıyor? Başka bir istenç, irade eylemi mi?” Einstein teorisyendi. 1915 yılında ortaya koyduğu genel görelilik teorisine ilk kanıtını, birkaç yıl sonra, 1919 … Continue reading
Ünlü bilim dergisi Science, 25 Haziran 1999 tarihli sayısını, “Evrim Kuramına ve Evrim Kuramının Gerçekliğine” ayırdı1. Bu sayı için giriş yazısı yazan ünlü evrimci Stephen Jay Gould şöyle demekte: “Evrim bir gerçektir ve ancak gerçek bizi bağımsızlığa kavuşturabilir!” ve Gould eklemekte, “Darwin’in ilk teorileri açıklandığı zaman, aristokrat bir soylu ‘Darwin’in söylediklerinin doğru olmadığını umalım; ama … Continue reading
İşte size bir ödev: Ansiklopedilerinizi karıştırıp aşağıdaki soruların yanıtlarını kontrol edin (cevaplar parantez içinde verilmiştir): Radyo’yu kim icat etti? (Marconi) Röntgen makinesini kim icat etti? (Roentgen) Triyot lambayı kim icat etti? (De Forest) Hazır araştırmaya başlamışken, floresan ampulünü, neon ışıklarını, hız göstergelerini, otomobil kontak sistemini ve radar, elektron mikroskobu ve mikrodalga fırının esaslarını da kimin … Continue reading
Bu yazı Maurice Merleau–Ponty ve Henri Bergson’un Einstein’in Görelilik Kuramı’na bir eleştirisidir. Ve bilimsel bir yöntemle değil de, felsefi görüşle okunmalıdır. *** Auguste Comte zamanında bilim, kuramda ve uygulamada varoluşa egemen olmaya hazırlanıyordu. Teknikte de siyasette de doğayı ve toplumu kuran yasalara yönelmeyi, onları onların yasalarına göre yönetmeyi düşünüyorlardı. Ama bambaşka bir sonuç çıktı bundan. … Continue reading
Aristoteles öğrencilerini lisenin iki yanı ağaçlı yollarından, bilgeler yolundan uzaklara götürürdü. İskenderiyeli bilim adamları daha da uzaklara gitmişlerdi. Bilge kişilerin yolu kendilerini dağların tepelerine götürmüştü. Bu yol, yeryuvarlağını bir kuşak gibi sarmış sonra da aya, güneşe ve yıldızlara uzatmıştı. Bir zamanlar insanlar, dağları göklere değer sanırlardı. Olimp Dağı’nın bulutlu tepelerinde tanrıların oturduğu, Prometeus’un Kafkas Dağları’nda … Continue reading
Mars ya da Merih, Güneş Sistemi’ndeki, Güneş’ten itibaren dördüncü gezegendir. Bu gezegen Roma mitolojisindeki savaş ilahı Mars’a ithafen bu adla adlandırılmıştır. Literatürde kullanılan diğer adlarından biri, yüzeyinde yaygın demiroksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için Kızıl Gezegen’dir. İnce bir atmosferi olan Mars gerek Ay’daki gibi meteor kraterlerini, gerekse Dünya’daki gibi volkan, vadi, çöl ve kutup bölgelerini içeren çehresiyle … Continue reading
Aynı yaşta ve aynı derecede sağlıklı, biri şişman biri zayıf iki insan kuzey Atlantik denizinde sandaldan suya düşseler, şişman insanın yeniden karayı görmesi olasılığı daha kuvvetlidir. Bunun iki nedeni vardır. Birincisi; balinalar, fok balıkları ve benzerlerinde de gördüğümüz gibi yağ soğuğa karşı çok iyi bir yalıtımdır. İkincisi, yağ sudan hafif olduğu için şişmanın su yüzünde … Continue reading
Hangisi önce geldi, tavuk mu yumurta mı? Bu çok duyulmuş bir sorudur, ama yanıtlanamaz. Yanıtlanamamasının sebebi “tavuk yumurtadan, yumurta tavuktan, vs.” diye zaman içinde bitmez tükenmez bir geriye doğru sayış gerektirmesi değil, bu şekilde geriye giderken biriken küçük değişikliklerle tavuğun tavukluktan, yumurtanın da yumurta olmaktan çıkmasıdır. Tavuğun bir milyar yıl gerilere giden soy ağacını incelersek; … Continue reading
Uzelgi 